The global water crisis is being exacerbated by climate change, even in the United States. Recycled water is a feasible alternative to alleviate the water shortage, but it is constrained by humans’ perceptions. The current study examines how residents’ water scarcity awareness and climate change belief influence their willingness to use recycled water directly and indirectly. Bayesian Mindsponge Framework (BMF) analytics was employed on a dataset of 1831 residents in Albuquerque, New Mexico, an arid inland region in the US. We (...) discovered that residents’ willingness to use direct recycled potable water is positively affected by their awareness of water scarcity, but the effect is conditional on their belief in the impacts of climate change on the water cycle. Meanwhile, the willingness to use indirect recycled potable water is influenced by water scarcity awareness, and the belief in climate change further enhances this effect. These findings implicate that fighting climate change denialism and informing the public of the water scarcity situation in the region can contribute to the effectiveness and sustainability of long-term water conservation and climate change alleviation efforts. (shrink)

Nghiên cứu tập trung xác định và đo lường các nhân tố ảnh hưởng đến Kế toán quản trị hàng tồn kho trong các doanh nghiệp sản xuất tại Đồng Nai. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 5 nhân tố có ảnh hưởng tích cực đến Kế toán quản trị hàng tồn kho tại các doanh nghiệp sản xuất trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, bao gồm: Văn hóa doanh nghiệp; Trình độ nhân viên kế toán; Quy mô doanh (...) nghiệp; Kế hoạch hàng tồn kho; Nhận thức và điều hành của nhà quản trị hàng tồn kho. (shrink)

Background: Following the outbreak of the COVID-19 pandemic, published research from Vietnam related to the pandemic was analysed using bibliometrics. -/- Objectives: To examine the status of research on COVID-19 by authors from Vietnam. -/- Methods: The following bibliometric aspects were considered in the analysis: international collaboration, institutions from Vietnam and their partner institutions worldwide, subjects and topics, types of documents, and individual authors. The basis of the study was data obtained from the Scopus database between 2020 and 2021. The (...) data were analysed using Microsoft Excel, R, and VOSviewer, and the emerging trends illustrated through descriptive analysis and science mapping. -/- Results: Between 2020 and 2021, researchers from Vietnam co-authored 1034 documents related to COVID-19, amounting to 0.35% of the total of 296,148 such documents published worldwide as ascertained from the Scopus database. Vietnam’s top country collaborators in that research were USA, Australia, the United Kingdom, India, and Taiwan ROC. The top Vietnam institutions were Duy Tan University, Ton Duc Thang University, and the University of Economics Ho Chi Minh City. The research from Vietnam covered many subjects, from medicine and natural sciences to social sciences and economics. Eight clusters of topics related to COVID-19 were identified. In terms of citations, the most highly cited documents were the outcome of collaboration with international authors. Lastly, the study ranked top authors based on either the number of publications or the number of citations. -/- Conclusion: This study provides a preliminary picture of studies related to COVID-19 co-authored by researchers in Vietnam. The picture may help the Vietnam government in devising appropriate strategies for post-COVID-19 restoration of the country’s socio-economic status. (shrink)

Hàng năm, việc công bố danh sách các nhà nghiên cứu thuộc tốp 100 ngàn các nhà nghiên cứu có trích dẫn khoa học hàng đầu thế giới theo Cơ sở dữ liệu Scopus là vấn đề rất được cộng đồng khoa học quan tâm. -/- Năm 2021, kết quả này đã tiếp tục được công bố bởi nhóm tác giả gồm TS. John P. A. Ioannidis (giáo sư thực thụ về y khoa, nghiên cứu sức khỏe và chính sách, (...) khoa học dữ liệu y sinh và thống kê học thuộc Đại học Stanford, Mỹ), Jeroen Baas (giám đốc dữ liệu của Nhà xuất bản Elsevier, Hà Lan) và TS. Kevin Boyack (giám đốc điều hành của Công ty SciTech Strategies, Mỹ; chuyên về trắc lượng khoa học). -/- Việc sử dụng Cơ sở dữ liệu Scopus thuộc Nhà xuất bản Elsevier của Hà Lan làm cho kết quả của nhóm tác giả trở nên tin cậy và có ảnh hưởng sâu rộng trong cộng đồng khoa học thế giới bởi lẽ Scopus là một trong hai cơ sở dữ liệu khoa học uy tín nhất trên thế giới hiện nay, bên cạnh Cơ sở dữ liệu Web of Science của Mỹ. -/- Trong năm nay, nhóm tác giả trên công bố các danh sách các nhà nghiên cứu có trích dẫn khoa học cao thuộc tốp 100.000 hoặc tốp 2% trên toàn thế giới gồm xét theo thành tựu trọn đời, thành tựu năm gần nhất và thành tựu theo chuyên ngành. (shrink)

Every year, the Vietnamese people reportedly burned about 50,000 tons of joss papers, which took the form of not only bank notes, but iPhones, cars, clothes, even housekeepers, in hope of pleasing the dead. The practice was mistakenly attributed to traditional Buddhist teachings but originated in fact from China, which most Vietnamese were not aware of. In other aspects of life, there were many similar examples of Vietnamese so ready and comfortable with adding new norms, values, and beliefs, even contradictory (...) ones, to their culture. This phenomenon, dubbed “cultural additivity”, prompted us to study the co-existence, interaction, and influences among core values and norms of the Three Teachings –Confucianism, Buddhism, and Taoism–as shown through Vietnamese folktales. By applying Bayesian logistic regression, we evaluated the possibility of whether the key message of a story was dominated by a religion (dependent variables), as affected by the appearance of values and anti-values pertaining to the Three Teachings in the story (independent variables). Our main findings included the existence of the cultural additivity of Confucian and Taoist values. More specifically, empirical results showed that the interaction or addition of the values of Taoism and Confucianism in folktales together helped predict whether the key message of a story was about Confucianism, β{VT ⋅ VC} = 0.86. Meanwhile, there was no such statistical tendency for Buddhism. The results lead to a number of important implications. First, this showed the dominance of Confucianism because the fact that Confucian and Taoist values appeared together in a story led to the story’s key message dominated by Confucianism. Thus, it presented the evidence of Confucian dominance and against liberal interpretations of the concept of the Common Roots of Three Religions (“tam giáo đồng nguyên”) as religious unification or unicity. Second, the concept of “cultural additivity” could help explain many interesting socio-cultural phenomena, namely the absence of religious intolerance and extremism in the Vietnamese society, outrageous cases of sophistry in education, the low productivity in creative endeavors like science and technology, the misleading branding strategy in business. We are aware that our results are only preliminary and more studies, both theoretical and empirical, must be carried out to give a full account of the explanatory reach of “cultural additivity”. (shrink)

Khi các sản phẩm văn hóa chú trọng vào kết nối con người với thiên nhiên, nâng cao nhận thức về giá trị của thiên nhiên và trách nhiệm của con người với thiên nhiên, thì chúng ta mới có thể tiếp tục bảo tồn và nâng cao khả năng sáng tạo văn hóa của xã hội.

Trong công việc tìm tòi những vấn đề nghiên cứu có giá trị, tìm kiếm được điều mới mẻ và có khả năng trường tồn có lẽ thuộc nhóm công việc thách thức nhất.

Bây giờ, cuộc chiến với tổn thất đa dạng sinh học đang lan rộng sang ngành công nghiệp làm đẹp. Công nghiệp thời trang đã từng chịu áp lực trước các ảnh hưởng môi trường tiêu cực, và đang phải điều chỉnh lớn, nhất là với thời trang nhanh. Nhưng món chăm sóc thẩm mỹ dường như đang chịu áp lực gia tăng dần. Ngành hàng thẩm mỹ và chăm sóc cá nhân có doanh số rất lớn và lợi nhuận (...) cao, đặc biệt đối với phân khúc thu nhập cao. Tuy nhiên, lợi thế này cũng tiềm ẩn rủi ro phải đối diện với những quan sát, nghiên cứu, điều tra và cả chỉ trích của các tổ chức xã hội dân sự, các phong trào hoạt động môi trường, và cả người tiêu dùng. Hơn ai hết, ngành công nghiệp này có độ nhạy rất cao với rủi ro của các ý kiến đánh giá tiêu cực xã hội, nhất là hậu quả nặng nề của các phong trào tẩy chay tiêu dùng. Sắc thái mới nhất và sẽ chỉ có thể gia tăng khi mà sức khỏe hệ sinh thái toàn cầu đang suy giảm chính là các sản phẩm có liên quan tới phát thải và tổn thất môi sinh, cụ thể hơn là tổn thất đa dạng sinh học do chặt phá rừng và canh tác nông nghiệp gây tác hại lâu dài. (shrink)

Mấy ngày tuần qua, có nhiều ý kiến xung quanh chuyện đọc sách của Hoa hậu Kỳ Duyên. Nhiều chê bai, cũng có ý kiến bày tỏ sự thông cảm với lựa chọn cá nhân. Một số ý kiến cho rằng cần phải tăng cường truyền cảm hứng cho văn hóa đọc [1]. Tuy vậy, tình trạng văn hóa đọc suy giảm hoàn toàn không mới. Ngay cả ở những quốc gia có tầm ảnh hưởng và độ sâu văn hóa (...) rất đáng kính trọng như Pháp, đọc sách cũng đang bị suy giảm trong giới trẻ [2]. Sự cạnh tranh của các loại hình thông tin, thiết bị công nghệ và dịch chuyển từ "đọc sang xem" và "xem sang xem lướt" đã góp phần tạo nên sự xói mòn nền tảng đọc. Trên thực tế, từ phương diện sinh học, đọc tốn năng lượng, phải suy nghĩ và ngốn nhiều thời gian. Cân nhắc đánh đổi thói quen thụ hưởng lợi ích nhanh lấy lợi ích lâu dài trở thành khó khăn hơn ở thời đại này. So với thời kỳ khi mà sách là một trong số ít phương tiện thông tin mang lại nhiều lợi ích tinh thần, cân nhắc này rõ ràng thiệt thòi cho văn hóa đọc. Tuy vậy, cũng không cần quá bi quan, vì trong một số cộng đồng hướng tới phát triển nền tảng tri thức lâu bền, văn hóa đọc sẽ vẫn tiếp tục được duy trì, thậm chí phát triển. Hình ảnh tình cờ tôi thấy dưới đây là một ví dụ. (shrink)

Việc các khu vực thiên nhiên bị xâm lăng bởi các giống loài thực vật, động vật lạ khá phổ biến. Ở Việt Nam đã từng có nạn ốc bươu vàng gây điêu đứng, tới nay vẫn còn nhiều di chứng. Chẳng hạn, ngay hiện giờ nếu quan sát các ruộng đồng, đầm nước... vẫn bắt gặp rất nhiều trứng và cả ốc bươu lớn bé, đã lai tạp qua thời gian. Chúng tàn phá ruộng đồng, cả lúa, rau, lẫn (...) cỏ do rất phàm ăn. Tuy vậy, để có kết luận về mức tàn phá của nạn xâm nhập sinh học, trên phương diện kinh tế, nghiên cứu của Turbelin et al. [1] có giá trị thông tin quan trọng. (shrink)

Các nhà khoa học trong lĩnh vực nhân học, địa lý và các lĩnh vực khác trong khoa học xã hội và nhân văn từ lâu đã cho rằng môi trường sống của con người ảnh hưởng sâu sắc đến hệ thống giá trị và thực tiễn văn hóa của họ. Shota Shibasaki, Ryosuke Nakadai và Yo Nakawake đã phát triển dựa trên ý tưởng này, chứng minh rằng các đặc điểm sinh thái địa phương định hình sự xuất hiện (...) của các loài động vật ranh mãnh trong truyền thuyết dân gian. Dựa trên phát hiện của họ và khung quản trị tri thức SM3D (Serendipity-Mindsponge-3D), chúng tôi thảo luận về việc khả năng sáng tạo các sản phẩm văn hóa của cá nhân hoặc nhóm phụ thuộc vào tính sẵn có và khả năng tiếp cận thông tin từ môi trường xung quanh. Do mất đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu, những nguồn tài nguyên quý giá cho sáng tạo văn hóa đã bị suy giảm. Do đó, việc bảo tồn đa dạng sinh học và hành động vì khí hậu cần được xem như những giá trị nền tảng của một nền văn hóa tiến bộ và nhân văn. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tiếp tục duy trì và nâng cao năng lực sáng tạo văn hóa của xã hội. (shrink)

Với sự liên tục thay đổi của điều kiện kinh tế - xã hội, căng thẳng giữa mục tiêu sinh kế và bảo tồn đa dạng sinh học tại các khu bảo tồn đang trở thành một vấn đề nan giải.

Văn hóa thặng dư sinh thái là tập hợp các thái độ, giá trị, niềm tin và hành vi bảo vệ và tôn tạo môi trường được chia sẻ bởi một cộng đồng nhằm giảm tác động tiêu cực của con người tới môi trường, giúp bảo tồn và phục hồi thiên nhiên. Đây được xem là giải pháp để con người có thể sống hòa hợp với thiên nhiên và hướng tới bảo vệ môi trường một cách dài hạn (...) và bền vững. Việc phổ biến và xây dựng văn hóa thặng dư môi trường trên quy mô dân số lớn hẳn sẽ gặp nhiều khó khăn, nhưng không phải là không thể. Thành phố Kiel – có dân số xấp xỉ 250 nghìn người và cũng là thành phố đầu tiên của Đức nhận được chứng nhận Zero Waste (Không Rác thải) từ tổ chức Zero Watse Eurpoe (Không Rác thải Châu Âu) – là một ví dụ điển hình. (shrink)

Vào ngày 19/4/2024, Tuyên bố New York về Ý thức của động vật đã được công bố tại hội nghị "Khoa học mới nổi về ý thức của động vật" tổ chức tại Đại học New York, Hoa Kỳ. Tuyên bố New York là một nỗ lực để thể hiện sự đồng thuận của giới khoa học về sự tồn tại trải nghiệm ý thức ở tất cả các loài có xương sống và nhiều loài không xương sống. Về mặt (...) khoa học, Tuyên bố New York là một bước tiến bộ lớn cho nhân loại, nhưng nó cũng sẽ khiến cho nhiều người có ý thức hơn về các thách thức đạo đức liên quan đến động vật có trải nghiệm ý thức. Bài viết bàn về các cách tiếp cận triết học đối với vấn đề đạo đức của việc giết các sinh vật có tri giác để từ đó chỉ ra nan đề đạo đức đang hiện hữu trong xã hội loài người: Để duy trì sự tồn tại của con người, loài được xem là có đạo đức, thì chúng ta lại vi phạm đạo đức của chính chúng ta, là sát sinh các loài có giá trị nội tại, ý thức, hay tri giác khác. Nan đề đạo đức này đã tồn tại trong xã hội loài người từ rất lâu trước đây. Nhiều giải pháp đã được đề xuất và ứng dụng vào thực tế nhằm giải quyết nan đề này, tuy nhiên chúng ta vẫn chưa thể hoàn toàn giải quyết được nan đề đạo đức, đó là các sinh vật có tri giác vẫn tiếp tục bị giết vì sự sinh tồn của con người. (shrink)

Loài người có một nỗi niềm rung động rất khó tả khi khai quật được những đồ tạo tác từ thuở xa xưa. Những ngành khoa học như cổ sinh vật học, hay khảo cổ học phản ánh chính sự tò mò và niềm khao khát hiểu biết quá khứ, lịch sử tiến hóa của thế giới tự nhiên. Ngành vật lý cũng dành rất nhiều công sức để tìm hiểu sự ra đời và tiến hóa của vũ trụ. Trong (...) đời sống xã hội, các ngành nhân văn còn có cả những ấn phẩm về lịch sử nghệ thuật, như Art History hay Journal of Art History. Với cùng suy tư và nỗ lực phục hồi giá trị nhân văn cho sự nghiệp bảo tồn đa dạng sinh học và tự nhiên, chúng tôi tìm được một bức ảnh về chim bói cá, được chụp cách đây gần một thế kỷ, của tác giả A. F. Skutch trên The Condor. Thật sự không dễ dàng để có được một bức ảnh sinh động, chân thực và gợi lên nhiều cảm xúc. Bức ảnh này có khả năng lay động tâm tư suy nghĩ của người xem và đánh thức lương tri vì một môi trường sống đáng sống. (shrink)

Loài người có một nỗi niềm rung động rất khó tả khi khai quật được những đồ tạo tác từ thuở xa xưa. Những ngành khoa học như cổ sinh vật học, hay khảo cổ học phản ánh chính sự tò mò và niềm khao khát hiểu biết quá khứ, lịch sử tiến hóa của thế giới tự nhiên. Ngành vật lý cũng dành rất nhiều công sức để tìm hiểu sự ra đời và tiến hóa của vũ trụ. Trong (...) đời sống xã hội, các ngành nhân văn còn có cả những ấn phẩm về lịch sử nghệ thuật, như Art History hay Journal of Art History. Với cùng suy tư và nỗ lực phục hồi giá trị nhân văn cho sự nghiệp bảo tồn đa dạng sinh học và tự nhiên, chúng tôi tìm được một bức ảnh về chim bói cá, được chụp cách đây gần một thế kỷ, của tác giả A. F. Skutch trên The Condor [1]. Thật sự không dễ dàng để có được một bức ảnh sinh động, chân thực và gợi lên nhiều cảm xúc. Bức ảnh này có khả năng lay động tâm tư suy nghĩ của người xem và đánh thức lương tri vì một môi trường tràn đầy sự sống. (shrink)

Trong một doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô lớn, là một tập hợp những con người khác nhau về trình độ chuyên môn, trình độ văn hóa, mức độ nhận thức, quan hệ xã hội, vùng miền địa lý, tư tưởng văn hóa… chính sự khác nhau này tạo ra một môi trường làm việc đa dạng và phức tạp. Bên cạnh đó, với sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường và (...) xu hướng toàn cầu hóa, buộc các doanh nghiệp để tồn tại và phát triển phải liên tục tìm tòi những cái mới, sáng tạo và thay đổi cho phù hợp với thực tế. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp sẽ góp phần quảng bá thương hiệu của doanh nghiệp. Hơn thế nữa, văn hóa doanh nghiệp chính là tài sản vô hình chắp cánh cho sự phát triển bền vững của mỗi doanh nghiệp trước những đòi hỏi ngày càng khắt khe của thực tiễn. (shrink)

Bài viết này tóm lược các điểm quan trọng và những triết lý xã hội trong Tầm nhìn Xã hội 5.0 (Society 5.0) của Nhật Bản, đồng thời đưa ra bài học cho Việt Nam trong việc hình thành một xã hội “lấy dân làm gốc”, được hiện thực hoá bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Nhằm tiến tới một xã hội nơi con người được đặt làm trung tâm đồng thời chung sống hài hoà với công nghệ ngày càng (...) thông minh, năm gợi ý cụ thể cho Việt Nam đã được đưa ra: Tầm nhìn lấy con người làm trung tâm; Góc nhìn đa chiều về mối quan hệ giữa người và máy; Lấy AI làm một động lực phát triển kinh tế-xã hội; Cách tiếp cận bao trùm, thúc đẩy sự tham gia của các bộ phận xã hội trong việc thiết lập tầm nhìn; và tính bền vững và bao quát trong các ứng dụng của AI. -/- Điểm chính: - Bài viết giới thiệu sơ lược về cách tiếp cận quản trị công nghệ thông minh trong Tầm nhìn Xã hội 5.0 (Society 5.0) được chính phủ Nhật Bản công bố vào năm 2019. - Tầm nhìn xã họi 5.0 của Nhật Bản là về một xã hội được thúc đẩy bởi các công nghệ thông minh và lấy con người làm trung tâm, xã hội được định hướng theo ba triết lý nhân văn: Sự đa dạng và tính bao trùm; Tính bền vững; và Tôn trọng phẩm cách của con người. - Từ những phân tích về các điểm Việt Nam có thể học hỏi Nhật Bản trong cách tiếp cận quản trị trí tuệ nhân tạo tại Nhật Bản, năm gợi ý cho Việt Nam đã được rút ra. (shrink)

Cheo cheo lưng bạc là loài đặc hữu của Việt Nam, và cho tới nay cũng chưa nơi nào khác từng phát hiện.

Ước lượng giá trị kinh tế của dịch vụ hệ sinh thái (ES) là việc rất thách thức. Tuy vậy, do một số lượng lớn cư dân trên Trái Đất phụ thuộc vào ES để có sinh kế, công việc này vẫn luôn cần tiến hành. Một nghiên cứu mới trên tạp chí PARKS do IUCN xuất bản công bố ước lượng giá trị kinh tế quy đổi (có chọn lọc tiêu chí) cho Rừng quốc gia Qurumber thuộc vùng Gilgit-Baltistan, (...) Pakistan. (shrink)

Originally published in Ton van den Beld, ed., MORAL RESPONSIBILITY AND ONTOLOGY. Kluwer. 2000. -/- Compatibilists argue, famously, that it is a simple incompatibilist confusion to suppose that determinism implies fatalism. Incompatibilists argue, on the contrary, that determinism implies fatalism, and thus cannot be consistent with the necessary conditions of moral responsibility. Despite their differences, however, both parties are agreed on one important matter: the refutation of fatalism is essential to the success of the compatibilist strategy. In this paper I (...) argue that compatibilism requires a richer conception of fatalistic concern; one that recognizes the legitimacy of (pessimistic) concerns about the origination of character and conduct. On this basis I argue that any plausible compatibilist position must concede that determinism has fatalistic implications of some significant and relevant kind, and thus must allow that agents may be legitimately held responsible in circumstances where they are subject to fate. The position generated by these compatibilist concessions to incompatibilism will be called 'compatibilist-fatalism'. (shrink)

Văn hóa thặng dư sinh thái là tập hợp các thái độ, giá trị, niềm tin và hành vi bảo vệ và tôn tạo môi trường được chia sẻ bởi một cộng đồng nhằm giảm tác động tiêu cực của con người tới môi trường, giúp bảo tồn và phục hồi thiên nhiên [1]. Đây được xem là giải pháp để con người có thể sống hòa hợp với thiên nhiên và hướng tới bảo vệ môi trường một cách dài (...) hạn và bền vững. (shrink)

Việc sử dụng chính thức tên gọi bản địa "cheo cheo" trong công tác khoa học và truyền thông của cộng đồng quốc tế sẽ giúp bảo tồn loài móng guốc chỉ được biết đến ở Việt Nam này hiệu quả hơn, theo hai tác giả của lời kêu gọi.

Việc nghiên cứu các vấn đề công bằng xã hội liên quan đến AI là vô cùng cần thiết. Công bằng trong giáo dục là việc đảm bảo quyền bình đẳng tiếp cận giáo dục cho mọi người: Giáo dục phổ thông miễn phí; không phân biệt đối xử; đảm bảo nội dung, phương pháp phù hợp với từng đối tượng. Rủi ro về công bằng trong giáo dục bao gồm: Bất cân bằng giữa các thế hệ; định kiến trong (...) dữ liệu huấn luyện; hộp đen AI; và bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục về AI. Giải pháp: Ứng dụng AI trong giáo dục phải đảm bảo tôn trọng phẩm giá của con người, quyền riêng tư, trách nhiệm giải trình và tính minh bạch. (shrink)

Các quỹ bác ái đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc tài trợ cho các hoạt động môi trường. Trước sự xuất hiện của các nhà tài trợ mới và cam kết tài trợ ngày càng tăng của họ cho việc bảo tồn, chống biến đổi khí hậu và các vấn đề môi trường khác, việc tìm hiểu các quỹ bác ái có thể định hình và có tác động như thế nào đối với các chương trình (...) nghị sự bảo vệ môi trường là điều cấp thiết. (shrink)

Sự xuật hiện của các công cụ AI tạo sinh trên nền tảng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) đã đem đến một công cụ mới cho con người, đặc biệt là trong các ngành sư phạm, báo chí, nhưng chúng cũng đem đến nhiều vấn đề Trong bài viết này, nhóm tác giả sẽ chỉ ra những những bất cập mới xuất hiện hoặc những vấn đề đã tồn tại nhưng có nguy cơ được đẩy lên cao hơn (...) do sự áp dụng của AI tạo sinh vào trong thực tế, tập trung vào hai nhóm vấn đề: công bằng xã hội và phổ cập tri thức khoa học và công tác truyền thông chính sách. Cụ thể, chúng tôi cho rằng các công cụ AI tạo sinh gặp khó khăn trong việc tiếp cận đến những nguồn kiến thức thuộc các văn hóa thiểu số, hoặc các ngôn ngữ nhỏ, có thể gây khó khăn trong việc tuyên truyền kiến thức khoa học, thực hiện chính sách. Tất cả những khó khăn này sẽ tạo ra những vấn đề tại Việt Nam và cần được giải quyết bằng việc phát triển một bộ giá trị, đạo đức và quy tắc ứng xử khi tương tác và sử dụng AI. (shrink)

Dĩ nhiên ngàn đời xưa nay cây vẫn như vậy. Nhưng cái sự quen thuộc ngàn đời vẫn có nhiều thứ có thể làm người quan sát thấy thú vị, đáng học hỏi và hiểu thêm ra vài điều giá trị.

Nếu nền kinh tế quốc gia là một cơ thể sống, thì hệ thống tài chính là cơ chế tạo, cung cấp và lưu thông máu tới từng tế bào, bộ phận. Thiếu hay thừa đều phát sinh các vấn đề cần giải quyết. Với quá trình chuyển đổi kinh tế và hội nhập quốc tế mạnh mẽ, liên tục giám sát, kịp thời dự đoán sát thực các dấu hiệu và biến động của thị trường để từ đó xây (...) dựng chính sách điều tiết thị trường tài chính và toàn bộ nền kinh tế một cách hợp lý là việc làm cần thiết bảo đảm tăng trưởng kinh tế bền vững, đúng định hướng. Đối với nền tài chính của Việt Nam, hiện đang tồn tại bảy dấu hiệu cảnh báo cần được các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách quan tâm. (shrink)

Năm 1999, phố cổ Hội An của Việt Nam được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Kể từ thời điểm đó, bộ mặt thành phố Hội An đã có nhiều thay đổi, biến nơi đây trở thành một điểm đến hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước. Nhiều chính sách quy hoạch đã được đưa ra nhằm thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế. Tuy nhiên, yếu tố bảo tồn và phát huy (...) di sản cần phải được chú trọng hơn nữa để có gìn giữ trọn vẹn những giá trị truyền thống của Hội An. (shrink)

Sự ủng hộ và hỗ trợ của cộng đồng dân cư đối với các chính sách bảo tồn hệ sinh thái biển và ven biển là quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên, các nghiên cứu đa quốc gia hiện nay về các yếu tố tác động đến vấn đề này vẫn còn nhiều thiếu sót. Hơn nữa, các nghiên cứu liên quan đến biến đổi khí hậu có khả năng làm suy giảm sự ủng hộ hành vi bảo tồn (...) biển và ven biển vẫn còn nhiều hạn chế. Cho nên, nghiên cứu này được thực hiện nhằm tìm hiểu các tác động của nhận thức liên quan đến biến đổi khí hậu của các bên liên quan đối với sự sẵn sàng hỗ trợ bảo vệ biển. Nghiên cứu áp dụng phương pháp Bayesian Mindsponge Framework (BMF) cho tập dữ liệu gồm 709 cá nhân liên quan tới hệ sinh thái biển và ven biển ở 42 quốc gia, thuộc dự án MaCoBioS, được tài trợ bởi Ủy ban Châu Âu. Kết quả phân tích chỉ ra rằng cá nhân có suy nghĩ rằng xã hội đang làm nhiều việc để giải quyết tác động của biến đổi khí hậu, phát triển công nghệ có thể giúp giải quyết các vấn đề môi trường, và việc ứng phó với biến đổi khí hậu sẽ gây thiệt hại cho kinh tế đất nước sẽ có xu hướng không sẵn sàng hỗ trợ bảo vệ biển hơn. Dựa trên kết quả này, chúng tôi gợi ý rằng việc nâng cao nhận thức và kiến thức của các cộng đồng dân cư gắn liền với biển có thể giúp tăng cường hành động và cải thiện sự đồng hành, hỗ trợ của chính họ đối với các chương trình bảo tồn đại dương và ven biển. Xa hơn nữa, những nhận thức này sẽ là nền tảng cho việc xây dựng văn hóa thặng dư sinh thái. (shrink)

Trong bối cảnh nhận thức về các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu ngày càng tăng, xu hướng định nghĩa lại khái niệm “phát triển bền vững” ngày càng rõ nét hơn. Sự biến đổi này được thể hiện thông qua các dự án phục hồi môi trường và bảo tồn, như các sáng kiến kiến tạo lại các vùng thiên nhiên hoang dã.

Áp lựс lên сơ sở tài nguyên thiên nhiên ngày сàng giа tăng. Nguồn nướс bình quân đầu người liên tụс giảm và сhất lượng nướс suy giảm đаng trở thành những vấn đề сấp báсh hơn bао giờ hết. Nhu сầu về gỗ, сhăn thả giа súс và đất nông nghiệp đаng gây áp lựс lên rừng. Những tháсh thứс này сàng trở nên trầm trọng hơn dо sự mất аn tоàn về quyền sử dụng và sự thiếu rõ (...) ràng trоng quyền sử dụng, сả hаi đều không khuyến khíсh việс bảо tồn tài nguyên và đầu tư để bảо vệ năng suất сủа сơ sở tài nguyên thiên nhiên. (shrink)

Trước đây, trong hoàn cảnh chiến tranh, thiếu thốn vật chất, đói nghèo, sự mất mát luôn thường trực, chúng ta đã phải dựa vào ý chí và trí tuệ để sáng tạo, thích nghi, tìm kiếm giải pháp, và vượt qua nghịch cảnh, từ đó xây dựng nên cuộc sống như ngày hôm nay. Mặc dù hiện tại cuộc sống vẫn còn không ít thiếu sót, nhưng nó vẫn tốt đẹp và đầy đủ hơn rất nhiều so với trước (...) đây. Vậy thì những thiếu sót và áp lực nhỏ hiện tại đâu phải là lý do để chúng ta tự tạo ra những ảo giác về sự dễ tổn thương hay các vết rách tinh thần, để rồi cần trốn tránh thực tại và tìm kiếm sự chữa lành? Giải pháp, đôi khi, lại đơn giản hơn chúng ta nghĩ: bỏ từ “chữa lành” ra khỏi vốn từ, khỏi cách nghĩ, và tập trung vào việc xây dựng một văn hóa sống có kỷ luật và trật tự. Quan trọng hơn cả, là hành trình tự thân tìm kiếm ý nghĩa sống đích thực. Ý nghĩa cuộc sống được hình thành từ sự tương tác giữa bản thân với con người, sự vật, và sự việc xung quanh. Đứng trước những áp lực và thử thách hàng ngày của cuộc sống, nếu biết tu kham nhẫn, chúng sẽ trở thành cơ hội để rèn giũa bản thân, tạo điều kiện để con người sáng tạo, vượt qua giới hạn, từ đó hoàn thành được những mục tiêu lớn lao. Cho nên, điều cần chữa lành không phải là những bất mãn vì bị sếp nhắc nhở vì uống cà phê trong giờ làm, mà là môi sinh đang bị hủy hoại, là trái đất đang đứng trước bờ vực của biến đổi khí hậu, là những cuộc chiến tiêu diệt nền văn minh và những giá trị nhân bản của con người. Sự chữa lành đích thực bắt đầu từ ý thức trách nhiệm với cộng đồng và hành tinh này. Đó cũng là nơi khoa học về lòng biết ơn đóng vai trò quan trọng, giúp chúng ta trân trọng những điều nhỏ bé, nuôi dưỡng sự bền bỉ để vượt qua khó khăn, và tìm thấy sự cân bằng. Chữa lành không phải là trốn tránh thực tại, mà là đối mặt với nó bằng tâm thế biết ơn và khao khát đóng góp cho một thế giới tốt đẹp hơn. (shrink)

Thị trường carbon toàn cầu đã trở thành một yếu tố quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, cung cấp cơ hội cho các chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức giảm lượng khí thải khí nhà kính. Tuy nhiên, với sự gia tăng về tầm quan trọng của thị trường carbon, sự phức tạp trong quản lý nó cũng tăng lên. Một trong những thách thức lớn mà thị trường carbon phải đối mặt là sự tồn (...) tại của nhiều tiêu chuẩn đa dạng và đôi khi xung đột với nhau. Mặc dù các tiêu chuẩn này được phát triển để phục vụ các bên liên quan cho mục tiêu khác nhau, nhưng chúng cũng tạo ra sự hỗn loạn, làm giảm hiệu suất và gây ra các vấn đề tiềm ẩn. Bài viết này sẽ xem xét các vấn đề xung quanh sự tồn tại quá nhiều tiêu chuẩn trên thị trường carbon và thảo luận về sự cần thiết của việc hài hòa hóa chúng một cách hợp lý hơn. (shrink)

Trung Quốc là nền kinh tế lớn hàng đầu thế giới, vận hành với hiệu suất cao để đáp ứng nhu cầu sinh kế của hơn 1,4 tỷ người dân, và cung cấp một lượng hàng hóa công nghệ, tiêu dùng và cả nông phẩm tới thế giới. Hệ quả tất yếu của quá trình tăng trưởng liên tục hơn 4 thập niên là việc sử dụng tài nguyên, và trong quá trình sản xuất, chế tạo, chế biến cũng sản (...) sinh ra một lượng khí nhà kính (GHG) tích lũy khổng lồ phát thải vào khí quyển. Trong một thống kê được đăng trên The Guardian năm 2017, thế giới đã nhận thấy trong giai đoạn 1988-2015, 100 tổ hợp công nghiệp hàng đầu thế giới chịu trách nhiệm cho việc phát thải tới 71% tổng tồn lượng GHG trong khí quyển. Dẫn đầu danh sách này trên phương diện quốc gia là Trung Quốc, với thống kê chỉ 5 đại công ty Trung Quốc đã chiếm tới gần 17% tổng lượng phát thải, trong đó tổ hợp ngành than có trách nhiệm lớn nhất, tới 14,32%. Sau những tiến bộ công nghệ vượt bậc cũng như tích lũy thặng dư nền kinh tế, quá trình hiện đại hóa ở Trung Quốc sang thời kỳ Chủ tịch Tập Cận Bình đã chuyển hướng sang bảo vệ môi trường với các mục tiêu phát thải nghiêm ngặt. Chẳng hạn như xác định nhóm ngành sản xuất gang thép với vai trò lớn trong mục tiêu giảm phát thải GHG, chính phủ và lãnh đạo công nghiệp liên tục tìm kiếm giải pháp cho sự hạn chế nguồn tài nguyên, thúc đẩy khuếch tán công nghệ, ứng dụng tiến bộ trong giảm phát thải và thu giữ, chôn lấp các-bon, thích hợp với ngành thép, dựa trên đánh giá bằng hệ thống phân tích hướng tới giải quyết mục tiêu biến đổi khí hậu có tên viết tắt “C3IAM/NET-IS.”. (shrink)

Ngày 10-9-2023, trong chuyến đi thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, những tuyên bố và cam kết mạnh của ông về công cuộc chống tác động nguy hại của khủng hoảng khí hậu do Trái Đất nóng lên trở thành trọng tâm. Ông Biden phát biểu rằng nếu có mối đe dọa tồn vong nào với nhân loại mà nguy hiểm hơn cả chiếnh tranh hạt nhân, thì đó là Trái Đất nóng lên 1,5⁰C trong vòng (...) 10-20 năm tới. Ông tái khẳng định mối nguy hiểm rình rập loài người này: “Đó sẽ là vấn nạn thực. Không có cách nào né tránh cả.” Có lẽ lời phát biểu này của Tổng thống Biden ở Hà Nội đã được tiếp lực bằng dữ liệu công bố mới nhất của cơ quan khí hậu Copernicus Climate Change Service thuộc Liên minh Châu Âu (EU) cho biết Trái Đất đã có 3 tháng liên tiếp đạt kỷ lục về nhiệt độ bình quân trong toàn bộ lịch sử dữ liệu. (shrink)

Mặc dù từ lâu nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, thái độ của con người sẽ ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi của họ, nghiên cứu này chỉ ra một số điểm mâu thuẫn và bất nhất trong thái độ của cư dân với tê tê như sau.

In dit artikel wordt de dominante metafysische oriëntatie in de hedendaagse meta-ethiek kritisch onder de loep genomen. Het hedendaagse debat, dat zich voornamelijk richt op de vraag hoe moraliteit metafysisch gezien 'in de werkelijkheid past', wordt gekenmerkt door een reeks complexe en soms esoterische discussies die, zo wordt betoogd, weinig bijdragen aan ons filosofische begrip van ethiek. Deze focus op metafysische grondslagen heeft geleid tot een tunnelvisie, waarin het debat gevangen zit tussen steeds ingewikkeldere vormen van non-cognitivisme, herconceptualisaties van 'objectiviteit' (...) en metafysische acrobatiek. Als alternatief wordt voorgesteld de aandacht in de meta-ethiek te verleggen naar het domein van praktisch redeneren. Door ons te concentreren op de patronen van geldige praktische argumentatie en het soort overwegingen dat mensen daadwerkelijk overtuigt, kunnen we wellicht een beter inzicht krijgen in de aard van ethische normativiteit en de rol ervan in ons leven. Het artikel pleit voor een meer pragmatische en minder metafysisch beladen benadering van de meta-ethiek, die zich richt op de daadwerkelijke praktijken van moreel redeneren en argumenteren. (shrink)

Bas van Fraassen’s Constructive Empiricism (CE) has been much discussed. There is, however, a curious feature of van Fraassen’s writings that has been overlooked up until now. This is that he sometimes capitalises certain key terms, notably “Induction”. This is done to differentiate a pragmatic small ‘i’ induction (which has epistemic import) from a rule-bound capital ‘I’ induction (which does not). In this paper, I argue that van Fraassen’s small letter/capital letter distinction reveals an underlying dualism, one that is reminiscent (...) of the notoriously problematic semantic dualism in Logical Positivism (between a theoretical language and an observation language). Despite partly developing CE to overcome Logical Positivism’s kind of dualism, van Fraassen seems to have tacitly endorsed it anyway. If so, then CE requires revision. It is, however, not clear how to conduct such a revision. It is not clear what the way forward should be once CE is understood as innately dualistic. (shrink)

This essay surveys the main objections to aesthetic hedonism, the view that aesthetic value is reducible to the value of aesthetic pleasure or experience. Hedonism is the dominant view of aesthetic value, but a spate of recent criticisms has drawn its accuracy into question. I introduce some distinctions crucial to the criticisms, before using the bulk of the essay to identify and review six major lines of argument that hedonism's critics have employed against it. Whether or not these arguments suffice (...) to refute hedonism decisively, I argue that its privileged status, as the sole contender in aesthetic value theory, is detrimental to downstream research on aesthetic phenomena. The essay concludes with an overview of current work and promising avenues of inquiry into non-hedonic alternatives. (shrink)

Janette Dinishak’s work has helped shed critical light on the scientifically questionable and ethically troubling tendency in psychology and philosophy of mind to theorize autistic people as deficient empathizers. In a recently published reply on the Social Epistemology Review and Reply Collective, Dinishak (2024) brings her important perspective on this topic to bear on our paper “AAC Technology, Autism, and the Empathic Turn” (2022). Dinishak is largely sympathetic to our view while also raising a number of rich and thoughtful philosophical (...) questions. Since each of these questions is capable of jumpstarting a lengthy exchange, we focus our response on those questions that, we hope, are particularly fruitful for advancing further conversation. With this aim in mind, we also engage with some of Dinishak’s own insights from her 2016 chapter “Empathy, Like-mindedness, and Autism.” … [please read below the rest of the article]. (shrink)

This essay argues that there are theoretical benefits to keeping distinct—more pervasively than the literature has done so far—the psychological states of imagining that p versus believing that in-the-story p, when it comes to cognition of fiction and other forms of narrative. Positing both in the minds of a story’s audience helps explain the full range of reactions characteristic of story consumption. This distinction also has interesting conceptual and explanatory dimensions that haven’t been carefully observed, and the two mental state (...) types make distinct contributions to generating emotional responses to stories. Finally, the differences between the mental states illuminate how a given story can be both shared with others and at the same time experienced as personal. (shrink)

This article explains how social norms can help to distinguish and understand a range of different kinds of social inequality and social hierarchy. My aim is to show how the literature on social norms can provide crucial resources to relational egalitarianism, which has made social equality and inequality into a central topic of contemporary normative political theorizing. The hope is that a more discriminating and detailed picture of different kinds of social inequality will help relational egalitarians move beyond a discussion (...) of the justice or injustice of social equality as a single general category. (shrink)

Trước những lo ngại về khí hậu toàn cầu ngày càng gia tăng, các quốc gia trên thế giới đã ký kết thỏa thuận toàn cầu nhằm thể hiện sự cam kết mạnh mẽ để chung tay tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để giảm thiểu phát thải khí nhà kính và tác động của nó đối với môi trường. Việt Nam là một trong những thành viên tích cực tham gia và có trách nhiệm, nhưng đồng thời cũng (...) là một nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Nhận thấy sự cần thiết phải giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, Việt Nam đang triển khai nghiên cứu việc thành lập thị trường các-bon trong nước, trong đó việc xây dựng và vận hành một hệ thống lưu ký các-bon được coi là một trụ cột quan trọng, trên cơ sở học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình trên thế giới. Bài viết này đi sâu vào việc phân tích, đánh giá điều kiện, bối cảnh của Việt Nam và rút ra bài học kinh nghiệm từ các hệ thống lưu ký trên thế giới để đề xuất các giải pháp xây dựng một hệ thống lưu ký các- bon hiệu quả cho Việt Nam. (shrink)

I identify two versions of the scientific anti-realist’s selectionist explanation for the success of science: Bas van Fraassen’s original and K. Brad Wray’s newer interpretation. In Wray’s version, psycho-social factors internal to the scientific community – viz. scientists’ interests, goals, and preferences – explain the theory-selection practices that explain theory-success. I argue that, if Wray’s version were correct, then science should resemble art. In art, the artwork-selection practices that explain artwork-success appear faddish. They are prone to radical change over time. (...) Theory-selection practices that explain theory-success in science are however not faddish. They are mostly stable; that is, long-lived and consistent over time. This is because scientists (explicitly or implicitly) subscribe to what I will call the testability norm: scientific theories must make falsifiable claims about the external physical world. The testability norm and not psycho-sociology explains the theory-selection practices that explain theory-success in science. Contra Wray, scientific anti-realists can then maintain that the external physical world (as expressed in the testability norm) explains theory-success. (shrink)

Nghiên cứu xác định các nhân tố ảnh hưởng đến Vận dụng kế toán môi trường của các doanh nghiệp sản xuất tỉnh Hưng Yên. Kết quả nghiên cứu xác định có 5 nhân tố ảnh hưởng, bao gồm: Lĩnh vực hoạt động sản xuất của doanh nghiệp; Nguồn lực tài chính; Nhận thức của chủ thể doanh nghiệp và Áp lực của các bên liên quan; Quy mô doanh nghiệp ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán môi trường. (...) Trong đó, nhân tố Lĩnh vực hoạt động sản xuất tác động mạnh nhất đến việc Vận dụng kế toán môi trường trong các doanh nghiệp sản xuất tại tỉnh Hưng Yên. (shrink)

Ernst Mayr argued that the emergence of biology as a special science in the early nineteenth century was possible due to the demise of the mathematical model of science and its insistence on demonstrative knowledge. More recently, John Zammito has claimed that the rise of biology as a special science was due to a distinctive experimental, anti-metaphysical, anti-mathematical, and anti-rationalist strand of thought coming from outside of Germany. In this paper we argue that this narrative neglects the important role played (...) by the mathematical and axiomatic model of science in the emergence of biology as a special science. We show that several major actors involved in the emergence of biology as a science in Germany were working with an axiomatic conception of science that goes back at least to Aristotle and was popular in mid-eighteenth-century German academic circles due to its endorsement by Christian Wolff. More specifically, we show that at least two major contributors to the emergence of biology in Germany—Caspar Friedrich Wolff and Gottfried Reinhold Treviranus—sought to provide a conception of the new science of life that satisfies the criteria of a traditional axiomatic ideal of science. Both C.F. Wolff and Treviranus took over strong commitments to the axiomatic model of science from major philosophers of their time, Christian Wolff and Friedrich Wilhelm Joseph Schelling, respectively. The ideal of biology as an axiomatic science with specific biological fundamental concepts and principles thus played a role in the emergence of biology as a special science. (shrink)

The paper by Monteiro, Musten and Compson (2014) is to be commended for providing a comprehensive discussion of the compatibility issues arising from the integration of mindfulness – a 2,500-year-old Buddhist practice – into research and applied psychological domains. Consistent with the observations of various others (e.g., Dunne, 2011; Kang & Whittingham, 2010), Monteiro and colleagues have not only highlighted that there are differences in how Buddhism and contemporary mindfulness interventional approaches interpret and contextualize mindfulness, but there are also differing (...) interpretations of mindfulness within Buddhism. These apparent differences within Buddhism are arguably more noticeable when making comparisons across Buddhist vehicles (i.e., Theravada, Mahayana, Vajrayana), but to a lesser extent intra-vehicular differences can also be said to exist (i.e., differences between Buddhist traditions of the same vehicle). This commentary investigates the validity of some of these different Buddhist constructions of mindfulness, and then discusses how a better understanding of their scriptural and conceptual soundness (or lack thereof) may help to reconcile some of the actual and perceived incompatibility between Buddhist practice and contemporary secular mindfulness-based approaches. (shrink)

Editors van Ditmarsch, Hendriks and Verbrugge of this special issue of topiCS on lying describe some recent trends in research on lying from a multidisciplinary perspective, including logic, philosophy, linguistics, psychology, cognitive science, behavioral economics, and artificial intelligence. Furthermore, they outline the seven contributions to this special issue.

I criticize 5 arguments for the conclusion that religious belief is unreliably formed and hence epistemically tainted. The arguments draw on scientific evidence from Cognitive Science of Religion. They differ considerably as to why the evidence points to unreliability. Two arguments conclude to unreliability because religious belief is shaped by evolutionary pressures; another argument states that the mechanism responsible for religious belief produces many false god-beliefs; a similar argument claims that the mechanism produces incompatible god-beliefs; and a final argument states (...) that the mechanism is offtrack. I argue that the arguments fail to make the case for unreliability or that the unreliability can be overcome. (shrink)